Indien de OR geen toestemming heeft verleend dan kan de ondernemer de kantonrechter vragen vervangende toestemming te verlenen. Deze procedure kan desgewenst worden gestart met het inroepen van advies en bemiddeling door de bedrijfscommissie. Als de bemiddeling niet slaagt, dan kan de ondernemer zich bij verzoekschrift tot de kantonrechter wenden.

Als de ondernemer overgaat tot het vragen van advies aan de kantonrechter dan wordt dit verzoek als volgt getoetst:

• Was het onthouden van de toestemming een onredelijk besluit van de OR?
• Is het voorgenomen besluit noodzakelijk door zwaarwegende bedrijfsorganisatorische, bedrijfseconomische of bedrijfssociale redenen?

Als beide vragen bevestigend moeten worden beantwoord dan zal de kantonrechter vervangende toestemming verlenen.

Bij de eerste vraag – of het onthouden van de toestemming een onredelijk besluit was – gaat het om een belangenafweging. Volgens de parlementaire geschiedenis wegen de argumenten van de ondernemer zwaarden dan die van de OR voor het onthouden van de instemming.

De werkgever kan de arbeidsovereenkomst niet opzeggen met iedere werknemer.

Een werkgever kan de arbeidsovereenkomst namelijk niet opzeggen met een werknemer die lid is van

• een ondernemingsraad,
• een centrale ondernemingsraad,
• een groepsondernemingsraad,
• een vaste commissie van die raden of van een onderdeelcommissie van de ondernemingsraad, of van een personeelsvertegenwoordiging
• een bijzondere onderhandelingsgroep of
• een Europese ondernemingsraad als bedoeld in de Wet op de Europese ondernemingsraden.

• geplaatst is op een kandidatenlijst voor een ondernemingsraad dan wel een personeelsvertegenwoordiging of
• korter dan twee jaar geleden lid is geweest van een ondernemingsraad, van een centrale ondernemingsraad, van een groepsondernemingsraad of van een commissie van die raden, van een personeelsvertegenwoordiging of van een bijzondere onderhandelingsgroep of een Europese ondernemingsraad of
• lid is van een voorbereidingscommissie van een ondernemingsraad, van een centrale ondernemingsraad of van een groepsondernemingsraad.

Verval ontslagverboden
Deze ontslagverboden gelden evenwel niet in geval:

• de werknemer schriftelijk instemt met de opzegging
• tijdens de proeftijd
• ontslag op staande voet
• bij bedrijfsbeëindiging
• de werknemer de overeengekomen pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt
• van faillissement.

Het ontslagverbod is ook overigens niet absoluut. Indien de werkgever afscheid wil nemen van een lid van de ondernemingsraad (of een van de vergelijkbare gevallen) kan de werkgever de kantonrechter verzoeken de arbeidsovereenkomst te ontbinden. de kantonrechter kan dat verzoek inwilligen, indien het verzoek geen verband houdt met het lidmaatschap.

Ondernemingen met 50 of meer werknemers moeten een ondernemingsraad hebben.

Onderneming met 50 of meer werknemers
Op grond van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) moet de werkgever/ondernemer in geval van een voornemen tot een aantal gewichtige bedrijfseconomische besluiten advies vragen aan de ondernemingsraad. De ondernemer moet het advies daarover op een zodanig tijdstip vragen dat dit nog van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit.

Beleid UWV
Bij de behandeling van ontslagaanvragen hanteert het UWV het volgende beleid.
De werkgever dient in de ontslagaanvraag aan te geven of er een ondernemingsraad is ingesteld en of deze is/zal worden geraadpleegd over het besluit. Als er (in strijd met de wet) geen ondernemingsraad is ingesteld, gelden de regels voor een onderneming met 10 tot 50 werknemers (zie hieronder).
Zodra de ondernemingsraad advies heeft uitgebracht, dan is hij geraadpleegd. Dit geldt ook als de ondernemingsraad kenbaar maakt dat hij van zijn adviesrecht afziet.

Als het gevraagde advies nog niet is gegeven kunnen de ondernemer en de ondernemingsraad een uiterste datum afspreken waarop het advies dient te worden uitgebracht. Als deze datum is verstreken (en ten minste eenmaal overleg is gepleegd in een overlegvergadering over het voorgenomen besluit), wordt ervan uitgegaan dat de ondernemingsraad is geraadpleegd. Als nog geen datum is afgesproken en/of het genoemde overleg in een overlegvergadering niet heeft plaatsgevonden, wordt de ondernemingsraad geacht niet te zijn geraadpleegd.

Een aanvraag is prematuur als:

• de ondernemingsraad nog niet is geraadpleegd;
• de werkgever/ondernemer een besluit, dat niet overeenstemt met het advies van de ondernemingsraad, heeft genomen en de maand wachttijd nog niet is verstreken, tenzij de ondernemingsraad geen bezwaar heeft tegen uitvoering van het besluit;
• beroep is ingesteld bij het Gerechtshof (Ondernemingskamer) en (bij voorlopige voorziening) is bepaald dat het besluit nog niet mag worden uitgevoerd;
• Een premature aanvraag wordt onder toepassing van artikel 4 lid 6 Regeling UWV ontslagprocedure geweigerd.

Onderneming met 10 tot 50 personen
De werkgever/ondernemer met 10 tot 50 personen is verplicht elk besluit dat kan leiden tot verval van arbeidsplaatsen of verandering van de arbeid van ten minste 25% van het personeel in een vergadering met de werknemers te bespreken en daarover advies te vragen. Als een personeelsvertegenwoordiging (pvt) is ingesteld moet de werkgever/ondernemer in plaats van de personeelsvergadering de pvt raadplegen. Als de werkgever/ondernemer het advies van de personeelsvergadering of pvt niet overneemt, dan is er geen verplichte opschortingstermijn en geen beroepsrecht bij de Ondernemingskamer.

Omdat de werkgever in bovengenoemde situaties verplicht is het voorgenomen besluit met het personeel te bespreken en daarover advies te vragen, is een ontslagaanvraag prematuur als de raadpleging nog niet heeft plaatsgevonden.

In de wet is geen termijn opgenomen voor de ondernemingsraad waarbinnen hij advies moet uitbrengen.

Wetsgeschiedenis
Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat de ondernemingsraad binnen een redelijke termijn moet adviseren zonder dat dit nader geconcretiseerd is. Hierbij is bijvoorbeeld van belang het tijdstip waarop de ondernemingsraad de informatie van de bestuurder heeft ontvangen op zijn (aanvullende) vragen over de adviesaanvraag, de vraag of er een externe druk is voor de ondernemer om op een bepaald moment een besluit te nemen bijvoorbeeld in een biedings- of aanbestedingsprocedure.

Afspraak gemaakt voor een adviestermijn?
Uit de rechtspraak blijkt dat wanneer bestuurder en ondernemingsraad vooraf afspraken maken over een adviestermijn de ondernemer daar ook van uit mag gaan en de ondernemingsraad daar in beginsel aan kan houden, mits de ondernemingsraad tijdig is voorzien van alle informatie die hij nodig heeft om advies uit te brengen. Laat de ondernemingsraad desondanks na binnen de afgesproken termijn advies uit te brengen (en doet hij ook geen gemotiveerd verzoek de termijn met een duidelijke termijn te verlengen), dan kan de ondernemer het voorgenomen besluit nemen zonder advies. Als de ondernemingsraad vervolgens beroep instelt zal de Ondernemingskamer hem niet-ontvankelijk verklaren, tenzij de ondernemingsraad kan aantonen dat de ondernemer ondanks concrete verzoeken daartoe onvoldoende informatie heeft verschaft en/of niet is ingegaan op door de ondernemingsraad aangedragen alternatieven.

Geen advies binnen afgesproken termijn?
Indien bestuurder en ondernemingsraad een termijn voor advies zijn overeengekomen en de ondernemingsraad desondanks geen advies uitbrengt binnen de overeengekomen termijn kan de ondernemer het besluit in ieder geval nemen nadat de overeengekomen termijnen is verstreken zonder dat er nog (nadere) vragen zijn gesteld die nog niet zijn beantwoord. In plaats daarvan zou de bestuurder er ook voor kunnen kiezen om aan de ondernemingsraad kenbaar te maken dat de ondernemingsaard nog een laatste termijn voor gegund advies uit te brengen en daarbij aan te kondigen dat bij gebreke van de tijdige ontvangst van een advies zal worden overgegaan tot het nemen van het voorgenomen besluit.

Bij het recht op overleg moet onderscheid worden gemaakt tussen vergaderingen van de ondernemingsraad en vergaderingen tussen de ondernemer en de ondernemingsraad (“overlegvergaderingen”).

Vergadering van de ondernemingsraad
In het reglement van de raad wordt een regeling getroffen voor vergaderingen van de ondernemingsraad. In het reglement moeten bepalingen staan over het bekendmaken van de agenda van de vergaderingen van de ondernemingsraad. De ondernemer is niet aanwezig bij deze vergaderingen. Wel krijgt de ondernemer een afschrift van de agendapunten van de vergadering. Dit afschrift moet de ondernemer uiterlijk een week voor de vergadering ontvangen. De ondernemingsraad heeft de mogelijkheid om een interne of externe deskundige uit te nodigen om de vergadering bij te wonen.

Overlegvergaderingen
Een overlegvergadering is een vergadering tussen de ondernemer en de ondernemingsraad. De ondernemer wordt in dit geval vertegenwoordigd door een bestuurder. Uit de wet volgt dat als de bestuurder verhinderd is, hij zich ook door een vertegenwoordiger van de moedermaatschappij, een vertegenwoordiger van de raad van commissarissen of door een medewerker kan laten vervangen. Het is ook mogelijk dat deze personen de bestuurder bijstaan tijdens de overlegvergadering.

Hoe vaak?
Minimaal twee keer per jaar moet de algemene gang van zaken in de onderneming worden besproken in een dergelijke vergadering. De ondernemer moet laten weten of hij bezig is met besluiten waarover de ondernemingsraad advies of instemming moet geven. Als de ondernemer bezig is met dergelijke besluiten, dan moet er een afspraak worden gemaakt wanneer de ondernemer de raad bij zijn besluitvorming gaat betrekken.

De ondernemingsraad heeft een paar belangrijke bevoegdheden.

De belangrijkste bevoegdheden van de ondernemingsraad zijn de volgende:

1. Het recht op overleg.
2. Het adviesrecht.
3. Het instemmingsrecht.
4. het initiatiefrecht.

Ondersteuning
Deze bevoegdheden worden dan weer ondersteund door het recht op informatie en de ontslagbescherming voor de werknemers die betrokken zijn bij de medezeggenschap. Het recht op informatie en de bescherming is erg belangrijk omdat zonder deze aanvullingen de bevoegdheden van de ondernemingsraad ‘een lege huls’ zouden zijn.

Het is van belang dat het bestuur het advies op een zodanig tijdstip vraagt dat het advies nog van wezenlijke invloed kan zijn op het voorgenomen besluit.

Zo snel mogelijk
De wet heeft als uitgangspunt dat de ondernemingsraad zo snel mogelijk wordt ingeschakeld. Het is wel van belang dat het voorgenomen besluit voldoende duidelijk is zodat er een goed inhoudelijk advies kan worden gegeven. Het uiterste tijdstip waarop de ondernemingsraad advies moet worden gevraagd is het moment waarbij het bestuur een dusdanig inzicht heeft in de voor- en nadelen, gevolgen en alternatieven van een besluit dat zij daarmee tot het voornemen komt om een besluit te nemen.

Het is van belang dat de ondernemer vooraf afspraken dient te maken met de ondernenmingsraad over het tijdstip en de wijze waarop er advies wordt gevraagd.

Het is niet altijd duidelijk of er advise moet worden gevraagd over een bepaalde kwestie aan de ondernemingsraad. Je moet bijvoorbeeld advise vragen over een ‘belangrijk’ onderwerp. Maar wat moet er nou onder ‘belangrijk’ worden verstaan?

Kantonrechter
Het kan dus zijn dat de ondernemer geen advies heeft gevraagd, maar dat dit wel had gemoeten. Als de onderneming geen advies heeft gevraagd, terwijl de ondernemingsraad wel vind dat dit vereist is, dan kan de ondernemingsraad bij de kantonrechter een verzoek indienen om het vragen van advies af te dwingen. De kantonrechter beslist in zo een geval of er wel of geen advies gevraagd moet worden.

Ondernemingskamer
Als het besluit wordt genomen zonder advies, dan kan de ondernemingsraad een procedure starten bij de ondernemingskamer. Bij de ondernemingskamer zal de vraag centraal staan of het besluit kennelijk onredelijk was. Het besluit is al snel kennelijk onredelijk als het advies niet is gevraagd, terwijl de ondernemer hiertoe wel gehouden was.

In sommige gevallen is er een verplichting voor internationale concerns om in onderhandeling te treden met vertegenwoordigers van bepaalde werknemersorganisaties uit landen van de EU of staten binnen de Europees Economische Ruimte (EER).

Criterium
Deze verplichting geldt voor ondernemingen of concerns bij wie de afgelopen twee jaar gemiddeld meer dan duizend medewerkers binnen de EU of de EEC werken, terwijl minimaal twee ondernemingen in verschillende staten ieder meer dan 150 werknemers tellen.

Doel
Het doel van de onderhandelingen tussen het (hoofd)bestuur en vertegenwoordigers van medewerkers is om de medezeggenschap vorm te geven ten aanzien van aangelegenheden die nationale grenzen overschrijden. Maar de regelingen die ontstaan brengen vaak lang niet de rechten met zich mee die voor Nederlandse ondernemingsraden gelden.

Ja, dit kan! Ook iemand die gedetacheerd is kan lid worden van de ondernemingsraad.

Voorwaarden in de wet
Het is mogelijk dat een persoon die gedetacheerd is ook in de ondernemingsraad verkozen kan worden. Dit staat in de Wet op de Ondernemingsraden. Dit antwoord geldt ook voor uitzendkrachten. De gedetacheerde werknemer of de uitzendkracht moet wel aan een voorwaarden voldoen. De gedetacheerde of uitzendkracht moet namelijk minimaal 24 maanden werkzaam zijn bij het bedrijf.